Als een milieuorganisatie....

Uit de eerste alinea van de genoemde brief van de Europese Commissie is duidelijk waar de Europese Commissie staat. Of Nederland met de derde verdieping van de Westerschelde toch wel rekening gehouden heeft met de Europese Habitatrichtlijn? Zij houdt Nederland de Europese wetgeving voor. Dat mag, moet ze zelfs doen.

In de tweede alinea stelt de Europese Commissie dé vraag waar het op aankomt. Vrij geciteerd luidt die vraag: "De Commissie wenst informatie te ontvangen om een afgewogen oordeel te kunnen vormen over de mogelijke effecten van de beslissing om een alternatief voor het ontpolderen van de Hedwigepolder te realiseren". Aan het eind schrijft de Commissie fijntjes dat ze geen passende beoordeling over het kabinetsalternatief kent. Daar zou de brief het bij hebben kunnen laten. Maar de brief gaat veel verder. Naast het terecht stellen van vragen blijkt de Europese Commissie de Scheldeverdragen al aardig ingekleurd te hebben. Net als de milieuorganisaties redeneren de 'Commissiediensten' in Brussel naar één punt toe: "Verbetering van de natuurwaarden in de Westerschelde in het communitair belang.

Hedwigepolder en onzekerheden van slim baggeren....

In de derde alinea noemt de Commissie dat volgens het Tracébesluit er door de derde verdieping geen significante negatieve effecten te verwachten zijn dankzij het slimme baggeren én het aanleggen van 600 ha hoogwaardige nieuwe estuariene natuur (= ontpolderen). Door die nieuwe natuur zou de mogelijke negatieve invloed van het baggeren verminderd kunnen worden. Dit is niet juist.
In de eerste plaats omdat de Schelde m.e.r-Commissie van mening is dat dat natuur in de Hedwige- en Prosperpolder geen wezenlijke invloed heeft op de verruiming van de Westerschelde en dat de discussie over het al of niet ontpolderen van de Hedwige dus niet relevant is. (zie toetsingsadvies over het milieueffect nr 1702-204, hoofdstuk 2 2.3) Dit werd bevestigd in de hoorzitting door de Tweede kamer. De 300 ha nieuwe estuariene natuur in de Hedwigepolder heeft volgens de deskundigen slechts symbolische waarde.
In de tweede plaats is de nieuwe natuur bedoeld om het estuarium robuuster te maken omdat de natuurlijkheidsgraad van de Westerscheldedie van 1900 tot 1999 van 100 naar 70 gedaald is. (Zie Ontwikkelingsschets pagina 17 en 16)
Deltares heeft ook gerapporteerd dat ontpolderen van de Hedwigepolder de slechtst mogelijke plaats is en geen bijdrage levert aan de dynamiek van het estuarium.

Intussen heeft minister Gerda Verburg op 18 september een brief aan de Tweede Kamer geschreven en daarin neemt zij de fout die de Europese Commissie gemaakt heeft gewoon over.

In het recent verleden....

In dezelfde derde alinea schrijft de Europese Commissie dat algemeen verondersteld wordt dat de huidige slechte staat van instandhouding van het Schelde-estuarium mede te wijten is aan in het recent verleden verlies van 3000 ha estuariene natuur door inpoldering. Dit is de redenering van het ministerie van LNV om de 600 ha ontpoldering te rechtvaardigen. Het is irreëel om te spreken over de slechte staat van de Westerschelde met het begin van de 20-ste eeuw als referentiepunt. De Haagse én Zeeuwse politiek heeft deze redenering van LNV, vreemd genoeg, geaccepteerd. De Europese Commissie durfde kennelijk bij die 3000 ha niet te refereren aan het begin van de 20-ste eeuw. Maar de formulering 'recent verleden' is niet correct.
Bij mijn weten is er geen Natura 2000 gebied in Nederland dat zich 'in slechte staat van instandhouding' bevind met het begin 20-ste eeuw als referentiepunt. In de instandhoudings-doelstelling voor de Westerschelde van habitat Estuaria (H1130) staat dat oppervlaktevergroting noodzakelijk is. De Haagse én Zeeuwse politiek is tegen ontpolderen en heeft tóch deze instandhoudingsdoelstellingen geaccepteerd. De web-redacteur heeft tijdens de inspraak van Natura 2000 bezwaar aangetekend. Nooit enige reactie ontvangen. (zie voetnoot voor contrast Oosterschelde/Westerschelde)
Maar er is hoop, onze minister van LNV, Gerda Verburg, heeft recentelijk aan de provincie Zeeland geschreven dat 3000 ha natuurherstel in de langetermijnvisie van de Westerschelde niet aan de orde is. Als dat zo is, dan dient zij de instandhoudingsdoelstellingen van de Westerschelde op die constatering aan te passen. In genoemde brief van Gerda Verburg aan Zeeland wordt echter 'Natura 2000' in het geheel niet genoemd.... Haar brief is niet waterdicht.

Commissies Maljers en Nijpels

Op basis van deze rapporten kunnen de Commissiediensten zich niet aan de indruk ontrekken dat er een gerede kans bestaat dat het kabinetsalternatief tot significante negatieve gevolgen voor de natuur in de Westerschelde kan leiden, aldus de brief uit Brussel. De Commissie Nijpels was een politieke commissie en de commissie Maljers heeft gerapporteerd dat de Ontwikkelingsschets zo gedetailleerd opgesteld is dat alternatieven onmogelijk waren. Beide rapporten hadden de officieuze opdracht het natuurherstel door ontpolderen te ondersteunen. De Ontwikkelingsschets was immers uitgangspunt, ondanks de royale toezegging van 'carte blanche' van Gerda Verburg aan de Eerste Kamer. Dat was om de Eerste kamer, tijdens een vergadering met een volle agenda op de dag voor het zomerreces, in te laten stemmen met de Scheldeverdragen.
Maar, de Commissiediensten in Brussel confronteren de Nederlandse regering wel met de rapporten van de Commissies Maljers en Nijpels.

Hoofd in eigen strop?

Met het opstellen van de Ontwikkelingsschets 2010 en het beleid om in het kader van Natura 2000 in de Westerschelde als instandhoudingsdoelstelling 'oppervlaktevergroting' te definieren, heeft de Nederlandse regering een soort strop gemaakt, waar de milieubeweging en, naar het er naar uit ziet, ook de Europese Commissie en Vlaanderen nu willen dat Nederland zijn hoofd in steekt. Zo zal misschien tegen de zin van een overgrote meerderheid van de Zeeuwen land onder water gezet worden. De milieubeweging heeft het bedongen en ze zullen, met Brussel en de wet in de hand, dit blijven eisen. Men zal zelfs naar het Europese hof gaan, is meermalen gezegd.


Passende beoordeling

De 'Commissiediensten' schrijven tot slot dat zij niet op de hoogte zijn van een passende beoordeling die twijfels over het alternatief van het kabinet voor ontpolderen wegnemen. Men wil wel antwoord binnen twee maanden. Een passende beoordeling in twee maanden schrijven is onmogelijk. Het consortium dat het ministerie van LNV voor 9 oktober adviseert zal dus een voorlopige passende beoordeling moeten opstellen of uitstel vragen.

Goed lobbywerk

Tot slot dient opgemerkt te worden dat uit de brief uit Brussel blijkt dat men daar opmerkelijk goed op de hoogte is van de 'Westerscheldeproblematiek'. Gezien de complexiteit van het dossier is de brief zeer helder en komen er in Nederland gebruikte formuleringen in voor. Waarschijnlijk heeft lobbywerk uit Antwerpen, Den Haag en/of Goes aan deze krachtige 'milieu-brief' bijgedragen.
De ingebrekestelling bij de tweede verdieping van de Westerschelde was ook n.a.v. berichten uit Nederland.....

Goed alternatief

Het alternatief van de Zeeuwse Waterschappen is een goed alternatief. Het had door de Commissies Nijpels en Maljers als volwaardig alternatief beoordeeld kunnen worden. Te meer daar intussen bekend is dat de Hedwigepolder niets wezenlijks verbeterd aan de natuurlijkheid van de Westerschelde. Het verhoogd een beetje (verlaging van 2cm), maar veel te weinig de veiligheid tegen overstroming. Als bovendien die absurde referentie van begin 20-ste eeuw verlaten wordt, dan wordt door meer slikken en schorren de Westerschelde maximaal robuust.

Met spanning wachten we 9 oktober af...

Overwegingen van economische, sociale en culturele aard

Op 17 april j.l. schreef het kabinet: "De Europese Commissie kijkt of een lidstaat de natuurdoelen realiseert. Het is aan Nederland om aan te geven hoe het natuurherstel wordt gerealiseerd. Daarbij kan rekening worden gehouden met overwegingen van economische, sociale en culturele aard. Vandaar dat het Kabinet er vast van overtuigd is dat de thans gekozen optie in overeenstemming is met de regels die wij in Europa zijn overeengekomen." Dit argument is in de discussie na 17 april totaal ingesneewd. In wezen heeft het kabinet besloten, waartoe het parlement niet toe kon besluiten.
Wellicht zou het kabinet beter een opdracht aan een consortium van juristen hebben moeten geven.

 

Voetnoten:
1. In de Natura 2000 instandhoudingsdoelstellingen van de Oosterschelde en Westerschelde is een opvallende tegenspraak te vinden. Voor het Nationaal Park Oosterschelde wordt kwaliteitsverbetering gezien de 'zandhonger' niet realistisch geacht, terwijl voor de Westerschelde helemaal geen mitsen zijn. Niet, dat het de toevoersader van een belangrijk industriegebied is, of dat er cultureel-historische bezwaren (geen draagvlak) tegen uitbreiding van het gebied bestaan. Voor de Westerschelde wordt simpel gesteld dat het zich in een slechte staat van instandhouding bevindt en oppervlaktevergroting noodzakelijk is.
Nu gaat de Oosterschelde écht achteruit, terwijl de Westerschelde vooral door de verbetering van de waterkwaliteit door minder lozingen in Vlaanderen en slim baggeren eerder vooruit gaat. Vanuit achteruitgang van de natuur na het Deltaplan beschouwd, is verbetering van de Oosterschelde, Grevelingen en Zoommeer veel actueler en reëeler dan ontpoldering rond de Westerschelde. Er is een voor de hand liggende verklaring. Zou het zo kunnen zijn dat die extreem hoge eisen voor de Westerschelde gesteld worden omdat er die enorme economische motor van de haven van Antwerpen is? Die is bereid veel te betalen voor verruiming van de Westerschelde. Er is voor de milieubeweging wat uit te halen; net als bij de Waddenzee en de tweede Maasvlakte. Voor de Grevelingen, het Zoommeer en de Oosterschelde kan men niet bij een rijke industrie aankloppen.

Ondanks dat, wordt voor het Zoommeer en de Grevelingen de komende jaren naar schatting 1 miljard euro aan natuurverbetering gerealiseerd. Deze wateren behoren tot dezelfde delta als de Westerschelde. Ondanks alle suggesties van vele burgers tijdens inspraken, bij de commissies Maljers en Nijpels heeft dit échte natuurherstel in de Zeeuwse Delta niet als alternatief voor ontpolderen mogen gelden. Eigenlijk schandalig!
Of met andere woorden: We zijn als burgers door de Zeeuwse, Haagse politiek en het ministerie van LNV niet serieus genomen en misleid. Tijd voor een parlementaire enquêtte?